Ấm chén Men Tro Bát Tràng

Men tro là một thể loại men gốm được làm từ tro của các loại củi, gỗ, rơm, rạ, trấu, cỏ khác nhau. Trong quá khứ, chúng từng là loại men gốm quan trọng ở Đông Á, đặc biệt là trong đồ gốm Trung Quốc, đồ gốm Triều Tiên và đồ gốm Nhật Bản.[1] Nhiều thợ gốm theo chủ nghĩa truyền thống của các lò gốm Đông Á vẫn sử dụng men tro, cũng như nó nhận được sự hồi sinh lớn trong các xưởng gốm nghệ thuật ở cả phương Tây và phương Đông. Thông thường thì tro được trộn lẫn với nước và đất sét thành một dạng hồ rồi quét lên đồ gốm mộc. Tuy nhiên, một số thợ gốm còn mong muốn đạt được các hiệu ứng ngẫu nhiên bằng cách thiết kế, sắp đặt lò nung để tro sinh ra từ quá trình nung rơi vào đồ gốm đang nung; và họ gọi kiểu tráng men tro này là men tro “tự nhiên” hay “xuất hiện tự nhiên”.

Tráng men tro đã bắt đầu vào khoảng năm 1500 TCN tại Trung Quốc trong thời nhà Thương, có thể hình thành ngẫu nhiên do tro từ gỗ cháy trong lò nung rơi vào các đồ gốm đang nung. Vào khoảng năm 1000 TCN, người Trung Quốc dường như đã nhận ra rằng tro che phủ lên vật gốm tạo thành lớp men vì thế họ đã bắt đầu thêm tro như là một loại men trước khi đưa đồ gốm vào lò nung. Men tro là loại men đầu tiên được sử dụng tại Đông Á, và nó chỉ chứa tro, đất sét và nước.[2][3][4]

Một trong số các chất trợ chảy gốm trong men tro là canxi oxit, thường được gọi là vôi sống, và phần lớn men tro là một phần của họ men vôi, trong đó không phải loại men nào cũng sử dụng tro. Trong một số loại men tro thì người ta còn thêm vôi vào tro, như trong đồ gốm Việt Châu.[5] Nhiệt độ tương đối cao, tới khoảng 1.170 °C (2.140 °F) là cần thiết, đủ cao để chuyển xương gốm thành đồ sành hoặc trên 1.200 °C (2.190 °F) kèm theo là loại vật liệu làm gốm phù hợp để chuyển thành đồ sứ.[2][6]

Xem thêm

Rút gọn